
Ayurveda Coach
Groei en beleef de beste versie van jezelf wanneer lichaam en geest in balans komen.
Dit resulteert zich in een gezond zelfbeeld, mentale weerbaarheid en fysieke gezondheid.
Als Ayurveda coach & Ayurvedische arts (BAMS) kan ik je daarbij helpen.

Ayurveda voor het leven
Ayurveda staat voor kennis over het leven en de dynamiek van de natuur in al zijn aspecten. Ayurveda leert ons in harmonie te leven met onszelf, anderen en de omgeving, met als doel om het hoogste welzijn te bereiken.
Het is daarom vanzelfsprekend, dat wat de wortels van de ‘Boom des Levens’ voedt de kwaliteit van de stam, takken, bladeren, vruchten, bloemen en zaden zal bepalen…

Ayurveda Coach
Groei, en beleef de beste versie van jezelf wanneer lichaam en geest in balans zijn. Dit resulteert zich in een gezond zelfbeeld, mentale weerbaarheid en optimale, fysieke gezondheid.
Als Ayurveda Coach & Ayurvedische Arts (BAMS) kan ik je daarbij ondersteuning bieden.
Ayurveda voor het leven
Ayurveda staat voor kennis over het leven en de dynamiek van de natuur in al zijn aspecten. Ayurveda leert ons in harmonie te leven met onszelf, anderen en de omgeving, met als doel om het hoogste welzijn te bereiken.
Het is daarom vanzelfsprekend, dat wat de wortels van de ‘Boom des Levens’ voedt de kwaliteit van de stam, takken, bladeren, vruchten, bloemen en zaden zal bepalen…

Prakriti vs Vikriti
Prakriti kun je zie als een blauwdruk of DNA. Het is onze aangeboren constitutie welke we ons hele leven vrijwel onveranderd meedragen. Prakriti bepaalt onze fysieke kenmerken en ligt ten grondslag aan onze persoonlijkheidsontwikkeling en mentale gezondheid.
Echter, in de loop van ons leven, doen we allerlei (energetische/informatie) indrukken op. Denk hierbij aan de leefomgeving, onze familierelaties, vrienden, school, traumatische gebeurtenissen en stress. Natuurlijk spelen ook lucht, water & voedselkwaliteit een belangrijke rol. Tel daarbij de verantwoordelijkheid in relatie tot leefstijl en voedingskeuzes op en vervolgens hebben we een mens met gecompliceerde gedachten en leefpatronen.
Verder hebben de natuurkrachten, de wisseling der seizoenen, tijd van de dag, stand van de planeten ook allemaal invloed op onze biologische klok en dus ook ons functioneren. Al deze factoren tezamen kunnen ervoor zorgen, dat we geleidelijk uit balans raken. Dit noemen we Vikriti.
Vikriti weerspiegeld de huidige onbalans in lichaam en geest. Vikriti is dus niet aangeboren, maar wordt eigenlijk gevormd door interactie met de omstandigheden, onze levensstijl en het eten van voeding welke niet bij de geboorteconstitutie past. Vrikriti is dus de onbalans in ons leven.
Dosha's & Gezondheid
Het concept van Dosha speelt een belangrijke rol in het Ayurvedische gedachtegoed. Dosha’s zijn de drie fundamentele Bio-Energieën werkzaam in ons lichaam, namelijk Vata, Pitta en Kapha.
Het is met name de verhouding van deze Tridosha (drie dosha’s) tijdens de conceptie, maar zeker ook de eerste 6 maanden ontwikkeling van de foetus, die onze Prakriti (geboorteconstitutie) gevormd heeft. Het is dus ook bepalend geweest voor het functioneren van de ontwikkelende lichaamsfuncties en de expressie van verschillende lichamelijke en mentale kenmerken tijdens deze Prakriti-ontwikkeling.
Elk van de drie dosha’s is symbiose van twee oerelementen. De grofstoffelijke wereld is volgens Ayurveda opgebouwd uit 5 oerelementen (Maha-Pachabhuta’s) te weten; ether (ruimte), lucht, vuur, water en aarde. Vata bestaat uit het element ether en lucht, Pitta uit vuur en water en Kapha uit aarde en water. Alles aangestuurd door enerzijds Purusha; mannelijke energie; de eeuwige oorspronkelijke ziel welke ten grondslag ligt aan oorzaak en gevolg, ruimte en tijd, bestaand uit zuiver bewustzijn, ongemanifesteerd, passief, vormloos en getuige van de creatie) en Prakrit (Vrouwelijke energie; het actieve, scheppende vermogen, de baarmoeder van alle vorm en creatie, het principe van transformatie, het materialiseerde vermogen, alles maar geen bewustzijn).
Onze Prakriti is dus eigenlijk concept van het samengaan van Purush en Prakriti gematerialiseerd in onze geboorteconstitutie op zowel fysiek, mentaal en ego niveau. We zijn dus eigenlijk een micro-organisme/micro-mechanisme in een macro-organisme/ macro-mechanisme.
De dosha’s zijn daarom werkzaam in alle fysieke en mentale processen.
Een voorbeeld: denk aan onze bottenstructuur…. Deze wordt voornamelijk gevormd door Kapha (de elementen aarde en water), terwijl het transformatieve proces waarbij de omzetting van voedingsstoffen in de botcellen voor de ontwikkeling van nieuw botweefsel (botmetabolisme) grotendeels plaats vindt door Pitta (de elementen vuur en water). Echter, de veroudering en afbraak van botweefsel wordt meer door de verdrogende eigenschappen van Vata (lucht en ruimte) tot stand gebracht. Als de Vata-dosha sterk overheerst in de botten, wordt botweefsel sneller afgebroken dan aangemaakt en worden de botten poreuzer. Dit is iets wat we meestal pas zien wanneer mensen ouder worden en Vata dominanter wordt in de constitutie. Men kan fysieke processen beïnvloeden met bewustwording en juist handelen (leefstijl en voeding).
De tri-dosha’s vormen de basis voor, en werken in alle type weefsels, ze zijn verbonden met alle lichamelijke en mentale processen. Het is daarom belangrijk, dat niet alleen deze dosha’s in balans zijn voor een gezond, evenwichtig en bewust leven, maar dat er ook spirituele realisatie ontstaat over onze relatie met (Isvara) Purusha en Prakriti. Gezondheid is immers ook afhankelijk van zingeving en bewustwording op zowel fysiek, mentaal als geestelijk gebied.
Levenscycli & Seizoenen
Binnen het kosmische uitspansel, is de meest voorkomende terugkerende beweging en vorm de vormbeweging van een cirkel. Deze vormbeweging weerspiegelt de cyclische aard van alle processen.
De verschillende sterrenstelsels draaien tezamen met andere rond een gemeenschappelijk centrum. Ons zonnestelsel draait rond het centrum van ons sterrenstelsel. Onze planeet draait rond de zon, onze maan draait rond de aarde en onze aarde draait rond zijn assen. We kunnen dit fenomeen zelfs op microkosmisch niveau waarnemen, waar we elektronen kunnen zien draaien rond de kern van atomen.
Door het proces van observatie kunnen we ook velen andere abstracte cycli waarnemen, denk aan terugkerende gedachten, de levenscyclus van een mens, boom of dier, een voedingscyclus, de herhaling van bepaalde gedragingen of gewoonten etc., etc,…
Vanuit ons mens zijn kunnen we begrijpen, dat ons lichaam en geest zijn ingebed in grotere systemen. Binnen en buiten deze systemen vindt er een constante uitwisseling van energie plaats die zich vaak in ogenschijnlijke, oneindige cycli manifesteren. Ayurveda biedt ons een zienswijze om het effect te begrijpen dat deze grotere cycli direct op ons functioneren hebben. Met behulp van deze informatie krijgen we de mogelijkheid om onze levensstijl aan te passen op een manier die eventuele onevenwichtigheden in onze microkosmos, veroorzaakt door deze externe invloeden, corrigeert.
De eerste cyclus die we moeten overwegen, is de rotatie van de aarde. Tijdens deze cyclus ervaren we veranderingen in de hoeveelheid directe blootstelling die we ontvangen aan verschillende vormen van licht en andere subatomaire deeltjes. Dit creëert veranderingen in de dosha kwaliteit van de atmosfeer om ons heen en direct in ons. Hoewel de tijden van deze fasen in de loop van het jaar veranderen, afhankelijk van uw locatie, volgt hier een algemeen overzicht van de overheersende dosha in relatie tot de verschillende tijdvakken van de dag:
3 tot 6 uur in de ochtend – Vata
6 tot 10 uur in de ochtend – Kapha
10 uur ‘s ochtends tot 3 uur ‘s middags – Pitta
3 tot 6 uur in de middag – Vata
6 tot 10 uur ‘s avonds – Kapha
10 tot 12 uur ‘s nachts - Pitta
12 tot 3 uur ‘s ochtends – Kapha
Als we op zoek zijn naar een betere balans in ons leven, kunnen we deze wetmatigheden en andere cycli niet negeren bij het nemen van beslissingen over de manier waarop we onze dagelijkse activiteiten het beste kunnen indelen.
Een goed mondiaal voorbeeld hiervan is dat de meeste mensen het beste gediend zouden zijn door hun grootste maaltijd van de dag rond het middaguur te nuttigen, dit wanneer pitta het meest actief is en helpt de Jathara Agni sterkt te houden en het risico op indigestie te minimaliseren.
Als we naar tragere cycli kijken, moeten we ook rekening houden met de verschillende seizoenen. Deze worden veroorzaakt en in stand gehouden door de relatie van de aarde tot de zon in de loop van haar jaarlijkse omwenteling. Het effect van een specifiek seizoen op het lichaam moet worden gecompenseerd volgens de constitutie van de persoon zelf, alsook volgens de eigenschappen van het betreffende seizoen.
Een persoon met een kapha-constutitie kan bijvoorbeeld in de winter grotendeels het best een verhittend dieet volgen (eigenschappen van specifieke kruiden, specerijen, warme dranken en voeding). Terwijl een pitta-prakriti het beste gediend is om in de winter juist een uitgebalanceerd dieet te behouden met slechts af en toe verhittende kruiden en specerijen. Een pitta-prakriti persoon heeft namelijk al veel vuur in het lichaam en geest. Terwijl in de kapha-persoon juist de meer koudere elementen aarde en water prominent aanwezig zijn. Tijdens de zomer heeft een pitta-persoon meer behoefte aan een voornamelijk verkoelend dieet, een verhittend dieet zou dan lijden tot irritatie, een verstoorde spijsvertering etc… Terwijl de kapha-prakriti persoon nog steeds gewoon verwarmend voedsel kan eten zonder uit balans te raken.
Naast de overwegingen van het huidige seizoen moeten we ook rekening houden met het effect van de seizoenen terwijl ze veranderen en met wat ze achterlaten. Tijdens de winter is er bijvoorbeeld vaak sprake van Kapha-ophoping. Pita kan zich ook in de winter ophopen vanwege de verhoogde opslag van interne warmte als reactie op de externe kou. Gezien deze potentiële opbouw krijgt de noodzaak van een voorjaarsschoonmaak een nieuwe betekenis, aangezien dit een goed moment is om panchakarma of andere reinigingsprotocollen te implementeren. Seizoenen zijn op verschillende plaatsen verschillend, maar over het algemeen worden de volgende Dosha’s geassocieerd met de volgende seizoenen:
Vata-Dosha | Accumulatie – Late zomer
Vata-Dosha | Pathalogisch manifest – Herfst, winter
Vata-Dosha | Vermindering – Lente
Pitta-Dosha | Accumulatie – Late lente
Pitta-Dosha | Pathalogisch manifest – Zomer
Pitta-Dosha | Vermindering – Herfst
Kapha-Dosha | Accumulatie – Winter
Kapha-Dosha | Pathalogisch manifest – Lente
Kapha-Dosha | Vermindering – Zomer
Kortom, deze gegevens leren ons dat in elk seizoen een Dosha zich verhoogd, zijn hoogtepunt bereikt en daarna afneemt. Nu we dit weten kunnen we dus onze voeding en leefstijl aanpassen om ons lichaam in balans te houden.
Naast deze twee belangrijke cycli zal Ayurveda ook rekening houden met subtielere invloeden zoals de maan en andere hemellichamen. De getijden worden beheerd door de maan en ons lichaam bestaat voor het grootste deel uit water. Het spreekt dan voor zich dat onze lichamen ook door de maan zullen worden beïnvloed. Het is een verifieerbaar feit dat er op volle manen meer kinderarbeid begint dan op welke andere dag dan ook. Ayurveda leert ons ook dat andere hemellichamen ook een directe invloed op ons wezen hebben. Onze omgeving omvat niet alleen het weer. Waar we wonen, de mensen om ons heen, de netheid van ons huis en de wind die de lucht binnenblaast die we inademen, zullen allemaal op elk moment een rol spelen bij het beïnvloeden van onze constitutie. Deze feiten dienen allemaal als een prachtige herinnering aan de noodzaak van holistisch denken bij het benaderen van gezondheid vanuit een Ayurvedisch perspectief.
Dus in plaats van winter, lente, zomer en herfst, breekt het jaar op in het vata-seizoen, dat loopt van de late herfst tot de vroege winter; het kapha-seizoen, dat loopt van het koudste deel van de winter tot aan de lente; en het pitta-seizoen, dat de warmste, langste dagen van het jaar omvat – van de late lente tot de vroege herfst.
Prakriti vs Vikriti
Prakriti kun je zie als een blauwdruk of DNA. Het is onze aangeboren constitutie welke we ons hele leven vrijwel onveranderd meedragen. Prakriti bepaalt onze fysieke kenmerken en ligt ten grondslag aan onze persoonlijkheidsontwikkeling en mentale gezondheid.
Echter, in de loop van ons leven, doen we allerlei (energetische/informatie) indrukken op. Denk hierbij aan de leefomgeving, onze familierelaties, vrienden, school, traumatische gebeurtenissen en stress. Natuurlijk spelen ook lucht, water & voedselkwaliteit een belangrijke rol. Tel daarbij de verantwoordelijkheid in relatie tot leefstijl en voedingskeuzes op en vervolgens hebben we een mens met gecompliceerde gedachten en leefpatronen.
Verder hebben de natuurkrachten, de wisseling der seizoenen, tijd van de dag, stand van de planeten ook allemaal invloed op onze biologische klok en dus ook ons functioneren. Al deze factoren tezamen kunnen ervoor zorgen, dat we geleidelijk uit balans raken. Dit noemen we Vikriti.
Vikriti weerspiegeld de huidige onbalans in lichaam en geest. Vikriti is dus niet aangeboren, maar wordt eigenlijk gevormd door interactie met de omstandigheden, onze levensstijl en het eten van voeding welke niet bij de geboorteconstitutie past. Vrikriti is dus de onbalans in ons leven.
Dosha's & Gezondheid
Het concept van Dosha speelt een belangrijke rol in het Ayurvedische gedachtegoed. Dosha’s zijn de drie fundamentele Bio-Energieën werkzaam in ons lichaam, namelijk Vata, Pitta en Kapha.
Het is met name de verhouding van deze Tridosha (drie dosha’s) tijdens de conceptie, maar zeker ook de eerste 6 maanden ontwikkeling van de foetus, die onze Prakriti (geboorteconstitutie) gevormd heeft. Het is dus ook bepalend geweest voor het functioneren van de ontwikkelende lichaamsfuncties en de expressie van verschillende lichamelijke en mentale kenmerken tijdens deze Prakriti-ontwikkeling.
Elk van de drie dosha’s is symbiose van twee oerelementen. De grofstoffelijke wereld is volgens Ayurveda opgebouwd uit 5 oerelementen (Maha-Pachabhuta’s) te weten; ether (ruimte), lucht, vuur, water en aarde. Vata bestaat uit het element ether en lucht, Pitta uit vuur en water en Kapha uit aarde en water. Alles aangestuurd door enerzijds Purusha; mannelijke energie; de eeuwige oorspronkelijke ziel welke ten grondslag ligt aan oorzaak en gevolg, ruimte en tijd, bestaand uit zuiver bewustzijn, ongemanifesteerd, passief, vormloos en getuige van de creatie) en Prakrit (Vrouwelijke energie; het actieve, scheppende vermogen, de baarmoeder van alle vorm en creatie, het principe van transformatie, het materialiseerde vermogen, alles maar geen bewustzijn).
Onze Prakriti is dus eigenlijk concept van het samengaan van Purush en Prakriti gematerialiseerd in onze geboorteconstitutie op zowel fysiek, mentaal en ego niveau. We zijn dus eigenlijk een micro-organisme/micro-mechanisme in een macro-organisme/ macro-mechanisme.
De dosha’s zijn daarom werkzaam in alle fysieke en mentale processen.
Een voorbeeld: denk aan onze bottenstructuur…. Deze wordt voornamelijk gevormd door Kapha (de elementen aarde en water), terwijl het transformatieve proces waarbij de omzetting van voedingsstoffen in de botcellen voor de ontwikkeling van nieuw botweefsel (botmetabolisme) grotendeels plaats vindt door Pitta (de elementen vuur en water). Echter, de veroudering en afbraak van botweefsel wordt meer door de verdrogende eigenschappen van Vata (lucht en ruimte) tot stand gebracht. Als de Vata-dosha sterk overheerst in de botten, wordt botweefsel sneller afgebroken dan aangemaakt en worden de botten poreuzer. Dit is iets wat we meestal pas zien wanneer mensen ouder worden en Vata dominanter wordt in de constitutie. Men kan fysieke processen beïnvloeden met bewustwording en juist handelen (leefstijl en voeding).
De tri-dosha’s vormen de basis voor, en werken in alle type weefsels, ze zijn verbonden met alle lichamelijke en mentale processen. Het is daarom belangrijk, dat niet alleen deze dosha’s in balans zijn voor een gezond, evenwichtig en bewust leven, maar dat er ook spirituele realisatie ontstaat over onze relatie met (Isvara) Purusha en Prakriti. Gezondheid is immers ook afhankelijk van zingeving en bewustwording op zowel fysiek, mentaal als geestelijk gebied.
Levenscycli, Seizoenen
Binnen het kosmische uitspansel, is de meest voorkomende terugkerende beweging en vorm de vormbeweging van een cirkel. Deze vormbeweging weerspiegelt de cyclische aard van alle processen.
De verschillende sterrenstelsels draaien tezamen met andere rond een gemeenschappelijk centrum. Ons zonnestelsel draait rond het centrum van ons sterrenstelsel. Onze planeet draait rond de zon, onze maan draait rond de aarde en onze aarde draait rond zijn assen. We kunnen dit fenomeen zelfs op microkosmisch niveau waarnemen, waar we elektronen kunnen zien draaien rond de kern van atomen.
Door het proces van observatie kunnen we ook velen andere abstracte cycli waarnemen, denk aan terugkerende gedachten, de levenscyclus van een mens, boom of dier, een voedingscyclus, de herhaling van bepaalde gedragingen of gewoonten etc., etc,…
Vanuit ons mens zijn kunnen we begrijpen, dat ons lichaam en geest zijn ingebed in grotere systemen. Binnen en buiten deze systemen vindt er een constante uitwisseling van energie plaats die zich vaak in ogenschijnlijke, oneindige cycli manifesteren. Ayurveda biedt ons een zienswijze om het effect te begrijpen dat deze grotere cycli direct op ons functioneren hebben. Met behulp van deze informatie krijgen we de mogelijkheid om onze levensstijl aan te passen op een manier die eventuele onevenwichtigheden in onze microkosmos, veroorzaakt door deze externe invloeden, corrigeert.
De eerste cyclus die we moeten overwegen, is de rotatie van de aarde. Tijdens deze cyclus ervaren we veranderingen in de hoeveelheid directe blootstelling die we ontvangen aan verschillende vormen van licht en andere subatomaire deeltjes. Dit creëert veranderingen in de dosha kwaliteit van de atmosfeer om ons heen en direct in ons. Hoewel de tijden van deze fasen in de loop van het jaar veranderen, afhankelijk van uw locatie, volgt hier een algemeen overzicht van de overheersende dosha in relatie tot de verschillende tijdvakken van de dag:
3 tot 6 uur in de ochtend – Vata
6 tot 10 uur in de ochtend – Kapha
10 uur ‘s ochtends tot 3 uur ‘s middags – Pitta
3 tot 6 uur in de middag – Vata
6 tot 10 uur ‘s avonds – Kapha
10 tot 12 uur ‘s nachts - Pitta
12 tot 3 uur ‘s ochtends – Kapha
Als we op zoek zijn naar een betere balans in ons leven, kunnen we deze wetmatigheden en andere cycli niet negeren bij het nemen van beslissingen over de manier waarop we onze dagelijkse activiteiten het beste kunnen indelen.
Een goed mondiaal voorbeeld hiervan is dat de meeste mensen het beste gediend zouden zijn door hun grootste maaltijd van de dag rond het middaguur te nuttigen, dit wanneer pitta het meest actief is en helpt de Jathara Agni sterkt te houden en het risico op indigestie te minimaliseren.
Als we naar tragere cycli kijken, moeten we ook rekening houden met de verschillende seizoenen. Deze worden veroorzaakt en in stand gehouden door de relatie van de aarde tot de zon in de loop van haar jaarlijkse omwenteling. Het effect van een specifiek seizoen op het lichaam moet worden gecompenseerd volgens de constitutie van de persoon zelf, alsook volgens de eigenschappen van het betreffende seizoen.
Een persoon met een kapha-constutitie kan bijvoorbeeld in de winter grotendeels het best een verhittend dieet volgen (eigenschappen van specifieke kruiden, specerijen, warme dranken en voeding). Terwijl een pitta-prakriti het beste gediend is om in de winter juist een uitgebalanceerd dieet te behouden met slechts af en toe verhittende kruiden en specerijen. Een pitta-prakriti persoon heeft namelijk al veel vuur in het lichaam en geest. Terwijl in de kapha-persoon juist de meer koudere elementen aarde en water prominent aanwezig zijn. Tijdens de zomer heeft een pitta-persoon meer behoefte aan een voornamelijk verkoelend dieet, een verhittend dieet zou dan lijden tot irritatie, een verstoorde spijsvertering etc… Terwijl de kapha-prakriti persoon nog steeds gewoon verwarmend voedsel kan eten zonder uit balans te raken.
Naast de overwegingen van het huidige seizoen moeten we ook rekening houden met het effect van de seizoenen terwijl ze veranderen en met wat ze achterlaten. Tijdens de winter is er bijvoorbeeld vaak sprake van Kapha-ophoping. Pita kan zich ook in de winter ophopen vanwege de verhoogde opslag van interne warmte als reactie op de externe kou. Gezien deze potentiële opbouw krijgt de noodzaak van een voorjaarsschoonmaak een nieuwe betekenis, aangezien dit een goed moment is om panchakarma of andere reinigingsprotocollen te implementeren. Seizoenen zijn op verschillende plaatsen verschillend, maar over het algemeen worden de volgende Dosha’s geassocieerd met de volgende seizoenen:
Vata-Dosha | Accumulatie – Late zomer
Vata-Dosha | Pathalogisch manifest – Herfst, winter
Vata-Dosha | Vermindering – Lente
Pitta-Dosha | Accumulatie – Late lente
Pitta-Dosha | Pathalogisch manifest – Zomer
Pitta-Dosha | Vermindering – Herfst
Kapha-Dosha | Accumulatie – Winter
Kapha-Dosha | Pathalogisch manifest – Lente
Kapha-Dosha | Vermindering – Zomer
Kortom, deze gegevens leren ons dat in elk seizoen een Dosha zich verhoogd, zijn hoogtepunt bereikt en daarna afneemt. Nu we dit weten kunnen we dus onze voeding en leefstijl aanpassen om ons lichaam in balans te houden.
Naast deze twee belangrijke cycli zal Ayurveda ook rekening houden met subtielere invloeden zoals de maan en andere hemellichamen. De getijden worden beheerd door de maan en ons lichaam bestaat voor het grootste deel uit water. Het spreekt dan voor zich dat onze lichamen ook door de maan zullen worden beïnvloed. Het is een verifieerbaar feit dat er op volle manen meer kinderarbeid begint dan op welke andere dag dan ook. Ayurveda leert ons ook dat andere hemellichamen ook een directe invloed op ons wezen hebben. Onze omgeving omvat niet alleen het weer. Waar we wonen, de mensen om ons heen, de netheid van ons huis en de wind die de lucht binnenblaast die we inademen, zullen allemaal op elk moment een rol spelen bij het beïnvloeden van onze constitutie. Deze feiten dienen allemaal als een prachtige herinnering aan de noodzaak van holistisch denken bij het benaderen van gezondheid vanuit een Ayurvedisch perspectief.
Dus in plaats van winter, lente, zomer en herfst, breekt het jaar op in het vata-seizoen, dat loopt van de late herfst tot de vroege winter; het kapha-seizoen, dat loopt van het koudste deel van de winter tot aan de lente; en het pitta-seizoen, dat de warmste, langste dagen van het jaar omvat – van de late lente tot de vroege herfst.