Manas – De Menselijke geest

Volgens de Vedische traditie verwijst het woord Manas naar de geest of de psyche van een levend wezen.

Chitta, Buddhi, Ahamkara en Antahkarana zijn naast Manas ook verschillende Sanskrietnamen voor de geest. Het zijn echter geen synoniemen, want ze beschrijven elk een specifiek aspect van de geest.

De menselijke geest is duizenden jaren lang grondig onderzocht op het Indiase subcontinent. De filosofieën die zijn afgeleid van de Veda’s hebben een zeer genuanceerd begrip van de verschillende aspecten van de menselijke geest.

Wat is de geest in essentie?

De etymologie van het woord geest is dat het eigenlijk de essentie of het wezenlijke van iets is. Het concept dat entiteiten of levende wezens niet alleen zijn zoals ze zich presenteren, maar daarnaast een diepere, wezenlijke kern hebben. Deze diepere wezenlijke kern van een levend wezen is wat de geest (Manas) wordt genoemd.

Dus een mens is in essentie niks anders dan de geest van een persoon. Het fysieke lichaam is volgens veel oude Indiase filosofieën niets anders dan een atomaire representatie van de geest, en heeft geen capaciteit om iets waar te nemen of te functioneren zonder de invloed van de geest.

Er wordt dus veel meer nadruk gelegd op het mentale aspect vergeleken met het fysieke aspect bij het beschrijven van de ware essentie van een mens in de Vedische traditie.

Anatomie van de geest

Alle menselijke ervaringen worden ervaren via het medium van de geest. Vandaag de dag kan er nog steeds enige verwarring bestaan ​​over wat de geest werkelijk is.

Het is nogal vreemd dat wij onze geest elke seconde van de dag ervaren, vanaf het moment dat we een foetus zijn tot het moment dat we onze laatste adem uitblazen en dat er nog steeds enige verwarring kan bestaan ​​bij het vaststellen van de aard van de geest.

Wanneer mensen de aard van de geest proberen te begrijpen, heeft men de neiging de relatie van de geest met het fysieke lichaam te onderzoeken. Hoe zijn de twee gerelateerd? En wat kwam eerst? Op welk moment na de vorming van het embryo werd de geest gevormd?

Was de geest gevormd toen een embryo een foetus werd, negen weken na de bevruchting? Of was de geest al aanwezig tijdens het stadium van embryo-zijn? Of komt de geest pas echt in beeld na de geboorte? Vanuit het perspectief van de westerse samenleving wordt de geest gezien als een product van biologische functie.

Hoewel het tegenwoordig misschien een controversieel standpunt is, wordt de geest volgens de Veda’s niet gezien als een product van het lichaam. De geest is niet afhankelijk van het fysieke lichaam. Volgens de Veda’s was het de geest die bestond voordat het fysieke lichaam zich kon manifesteren.

Hoe is het mogelijk dat de geest bestond voordat het fysieke lichaam zich kon manifesteren? Het zou inderdaad niet mogelijk zijn geweest als de geest uitsluitend een product was van de hersenfunctie. Maar de Veda’s en de daarvan afgeleide tradities (onder anderen Ayurveda en Yoga) beschouwen de geest niet als een product van de hersenfunctie. Het is inderdaad andersom: de hersenfunctie is, net als de rest van het fysieke lichaam, afhankelijk van de geest. De geest is de drijvende kracht achter fysieke manifestatie. Het is de subtiele ‘blauwdruk’ van het fysieke lichaam, volgens de Veda’s.

De geest is eeuwenoud, misschien zelfs een van de oudste entiteiten in dit universum volgens de Vedische literatuur. Hoewel onzichtbaar voor het oog en onwaarneembaar door tactiele gewaarwording, weten we allemaal van het bestaan ​​ervan, eenvoudigweg door elke actie die we in het leven ondernemen. Elke menselijke ervaring wordt ervaren via het medium van de geest. Het is als het ware een interface waarmee alle gebeurtenissen kunnen worden bekeken en ervaren.

De geest is niet simpelweg een product van het fysieke brein; de geest is een veld, een veld dat uit bepaalde golven bestaat. Het kan worden gezien als een subtiel ervaringsveld, een locatie waar gedachten kunnen plaatsvinden. Er wordt gezegd dat de geest enorm groot is, groter dan het fysieke lichaam dat ervan afhankelijk is. Het is een veld waarvan de grenzen zich in alle richtingen naar buiten uitstrekken en het fysieke lichaam daarin omvatten. Volgens de Yogi’s wordt alles ervaren binnen het “mind field”. Alle gedachten zijn eenvoudigweg golven binnen dit uitgestrekte veld.

Het is dit veld dat Antahkarana (het innerlijke besturingssysteem) of Manas (het veld van de geest of denk veld) wordt genoemd.

Het is het doel van de Yogi’s om dit veld en alles wat er hierin gebeurt te onderzoeken, waardoor Yoga de oudste vorm van psychologie is die er bestaat. “Yogash Chitta Vritti Nirodhaha”: Yoga is de regulering van de gedachtegolven in het denkveld.

Volgens de Vedanta-filosofie bestaat dit veld (Manas) uit drie componenten, namelijk:

• Buddhi (iemands cognitieve vermogen, vermogen om te observeren en analyseren, ook bekend als iemands intelligentie)
• Ahamkara (iemands ego, zelfbeeld en de basis van iemands identiteit)
• Chitta (iemands onderbewustzijn, opslagplaats van ervaringen en onverwerkte emotionele ladingen)

Mentaal functioneren vereist evenwicht tussen deze componenten van de geest; alle mentale problemen ontstaan ​​door een onbalans tussen de Buddhi en Ahamkara.

Wat veroorzaakt een onbalans tussen deze twee componenten? Onverwerkt trauma is de hoofdoorzaak.

Geestelijke disfunctie

Alle gedachtepatronen zijn afhankelijk van de coördinatie tussen de twee functionele componenten van de geest (Buddhi en Ahamkara). Dit vindt allemaal plaats in het denk veld (Manas) en de staat van de Ahamkara (zelfbeeld) bepaalt welk soort gedachtepatronen zich zullen vormen. Het zijn deze gedachtepatronen die de basis vormen van iemands mentale, verbale en fysieke handelingen en de daaruit voortvloeiende ervaringen die in het leven worden ervaren.

De Ahamkara (iemands zelfbeeld, de basis van iemands identiteit) wordt gevormd als resultaat van alle ervaringen die zijn opgeslagen in de Chitta (het onderbewustzijn). Wanneer iemand traumatische gebeurtenissen meemaakt tijdens de kindertijd, kan de ervaring niet volledig worden verwerkt, omdat de geest zichzelf beschermt tegen de enorme emotionele belasting. Dus worden de traumatische ervaring en de daarmee gepaard gaande emotionele belasting naar het onderbewustzijn gestuurd. Daar zinkt het langzaam naar de diepte en wordt het een complex, waarbij de onverwerkte emotionele lading in de loop van de tijd groeit en de Ahamkara (zelfbeeld) op een negatieve manier beïnvloedt.

Dit vormt een gebrekkig of beschadigd zelfbeeld waardoor iemand beslissingen neemt ter compensatie van een zelfgedachte persoonlijke tekortkoming. Dit kan in schril contrast staan met de wil van de Buddhi (iemands functionele intelligentie). De Ahamkara en Buddhi zijn dus niet langer gecoördineerd, wat tot een reeks mentale problemen leidt.

Het is de verkenning van de donkere diepten van het onderbewustzijn die in de Ayurveda wordt gezien als de ultieme behandeling voor psychische stoornissen. Als iemand stabiel genoeg is om dat te doen, is het bewust worden van wat zich in het onbewuste bevindt de sleutel tot het verwerken van trauma’s. Het proces van bewust worden van wat verborgen ligt, vermindert de emotionele belasting in de loop van tijd, wat leidt tot een gezonder zelfbeeld en dus een betere coördinatie tussen Buddhi en Ahamkara.

Het Sanskrietwoord voor behandeling is Chikitsa, wat betekent dat je een licht in de duisternis laat schijnen. Er is geen hogere behandeling dan het bewust worden van wat er in het onderbewustzijn ligt.

May we all expell the darkness from our minds through the wisdom of Ayurveda and Yoga.

Anand Mehta (Docent Ayurveda / B.A.M.S.)